Ortezy

Orteza – co to jest i kiedy się ją stosuje?

Orteza jest to stablilizator ortopedyczny. Zwykle jest stosowana w celu częściowego lub całkowitego unieruchomienia stawu kolanowego, barkowego bądź nadgarstka. Doskonale sprawdza się po urazach i operacjach ortopedycznych, pozwalając na szybszą rekonwalescencję. Pomaga zmniejszyć ryzyko pogłębionego uszkodzenia stawu. Ortezy na kolano czy bark umożliwiają przy tym umiarkowaną aktywność. Możliwości tej nie daje gips. Zapewniają utrzymanie odpowiedniej temperatury wokół stawu i dzięki temu szybko niwelują obrzęk. 

Ortezy – rodzaje ze względu na miejsce stosowania

Ortezy są szeroko stosowane w ortopedii oraz fizjoterapii. Ich różnorodność sprawia, że bez problemu można dopasować je do typu schorzenia. W tej kategorii wyróżnia się:

• Kołnierze ortopedyczne – zakładane na szyję. Są stosowane w dolegliwościach ze strony kręgosłupa szyjnego. Sprawdzają się także przy zwyrodnieniach kręgów szyjnych oraz przy chorobach mięśni występujących w tym odcinku.

• Ósemkowy pas obojczykowy i prostotrzymacz – są to korektory postawy, używane zwykle przy uszkodzeniach odcinka piersiowego kręgosłupa. Doskonale spisują się u osób borykających się z uszkodzeniem stawu barkowo-obojczykowego.

• Ortezy stabilizujące kręgosłup – są stosowane w leczeniu dolegliwości odcinka krzyżowo-lędźwiowego. Świetnie sprawdzają się u pacjentów cierpiących na zespół bólowy. Zaleca się je również przy złamaniach trzonów kręgów.

• Ortezy stawu barkowego – rozwiązania, które stabilizują ramię w pozycji anatomicznej. Są stosowane po operacjach stawu barkowego, w przypadku naciągnięcia więzadeł i przy przeciążeniach ścięgien. 

• Ortezy stawu łokciowego – pozwalają kontrolować kąt zgięcia na linii przedramię – ramię. Doskonale zdają egzamin w rekonwalescencji po urazach i kontuzjach. Posiada funkcję blokady kończyny w wyproście. 

• Ortezy nadgarstka – rozwiązania ochronne stosowane po urazach dłoni. Wzmacniają i stabilizują nadgarstki. Są także zalecane osobom cierpiącym na zespół cieśni nadgarstka.

Ortezy stawu skokowego – stabilizują piętę i chronią ją przed kolejnym urazem. Są stosowane najczęściej po kontuzjach – skręceniach, złamaniach czy urazach ścięgna Achillesa. Orteza na stopę wspomaga ponadto leczenie zwyrodnień stawu skokowego.

Orteza na kolano – zastosowanie w profilaktyce i leczeniu stawu kolanowego

Najbardziej popularnym rozwiązaniem jest orteza na kolano. Znakomicie odciąża nie tylko sam staw, ale więzadła, łąkotkę oraz mięśnie. Dzięki temu wspomaga proces leczenia i przyspiesza powrót do zdrowia. Orteza stawu kolanowego znajduje zwykle zastosowanie po zabiegach operacyjnych, zwichnięciach, stłuczeniach i skręceniach. Stabilizatory na kolano dzielą się na sztywne, półsztywne i elastyczne. O wyborze konkretnego modelu zwykle decyduje lekarz, dopasowując go do rodzaju schorzenia. Kryterium wyboru odpowiedniej ortezy na kolano może być także cel, dla którego jest stosowana, czyli profilaktyka, korekcja czy leczenie stawu. 

Ortezy na kolano – najczęściej wybierane rodzaje

W zależności od typu schorzenia, lekarz może zdecydować o wyborze odpowiedniej ortezy na kolano. Do najczęściej stosowanych rozwiązań zalicza się:

• Ortezy na kolano z regulowanym kątem zgięcia tzw. zegarem – najczęściej jest stosowana po leczeniu operacyjnym rzepki i łąkotki. Zaleca się ją też w przypadku uszkodzenia więzadeł krzyżowych. Ortezę zegarową ustawia lekarz lub fizjoterapeuta, biorąc pod uwagę stan zdrowia pacjenta.

• Półsztywne ortezy na kolano – są zwykle stosowane profilaktyczne u osób, które lubią aktywność fizyczną. Ich zadaniem jest zapobieganie nawrotom kontuzji. Z powodzeniem sprawdzają się także u pacjentów cierpiących na niestabilność stawu kolanowego. Półsztywny stabilizator kolana sprawdza się również w łagodnym uszkodzeniu więzadeł krzyżowych oraz torebki stawowej.

Elastyczne ortezy na kolano – znajdują głównie zastosowanie u osób aktywnych fizycznie. Ich zadaniem jest przeciwdziałanie urazom stawu kolanowego. Są też zalecane w zespołach przeciążeniowych stawu oraz łagodnych skręceniach kolana. Mogą być stosowane w przypadku pacjentów cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów.

Ortezy dla dzieci – stabilizatory tworzone z myślą o najmłodszych pacjentach

Ortezy ortopedyczne są także stosowane u dzieci. Doskonale sprawdzają się przy rozmaitych urazach i kontuzjach. Pełnią też znaczącą rolę po zabiegach operacyjnych. Najczęściej stosowane ortezy dla dzieci to:

• Ortezy DAFO – dynamiczne stabilizatory utrzymujące stopę we właściwym położeniu. Stosowane są najczęściej przy niestabilności stawu skokowego lub deformacji stopy. Ortezy na stopę dla dzieci są lekkie i nie powodują uszkodzeń skóry. Skutecznie przepuszczają powietrze, gwarantując małym pacjentom maksymalny komfort.

• Ortezy dla dzieci AFO – stabilizatory obejmujące stopę, staw skokowy i podudzie. Są dostępne w wersji sztywnej i ruchomej. Zwykle stosuje się je w przypadku spastycznych niedowładów kończyn, końsko-szpotawej deformacji stóp czy niestabilności stawu skokowego. Konstrukcja ortezy dla dzieci typu AFO zapewnia kontrolę nad stopą i podudziem.

• Ortezy dla dzieci KAFO – stabilizatory na całą kończynę dolną. Obejmują stopę, staw skokowy, goleń oraz udo. Są stosowane nie tylko do stabilizacji, ale także redresji stawu kolanowego. Orteza KAFO jest zalecana w przypadku uszkodzenia rdzenia kręgowego, przepukliny oponowo-rdzeniowej, choroby Heinego-Medina oraz w mózgowym porażeniu dziecięcym.